اصول اخلاقی نشریه
اصول اخلاقی نشریه
این توافق نامه، تعهدنامه ای است که تعریف و تحدید اخلاقی وظایف و مسئولیت‌های علمی پژوهشی و چاپ در نشریه علوم رایانش و فناوری اطلاعات را ترسیم می‌کند تا از بروز تخلفات پژوهشی عامدانه و غیرعامدانه نویسندگان مقالات جلوگیری شود. نویسندگان، داوران، اعضای هیئت تحریریه و فرد سردبیر مجله موظف هستند که نسبت به رعایت اصول اخلاق پژوهشی و مسئولیت‌های مرتبط در زمینه چاپ نشریه اقدام کنند و در مراحل نگارش، داوری، پذیرش و چاپ اثرات علمی مندرج در نشریه به آن متعهد باشند. اقدام به ارسال مقاله توسط نویسندگان، انجام مراحل داوری مقاله توسط داوران و تصمیم‌گیری در قبول یا رد مفاد مقاله توسط اعضای هیات تحریریه نشریه و شخص سردبیر به منزله مطالعه، آگاهی و تبعیت از این حقوق است و درصورت اثبات عدم تعهد و پای‌بندی به اصول و مسئولیت‌های پذیرفته شده، نشریه نسبت به هرگونه اقدام مقتضی قانونی از اختیار کامل برخوردار است. نویسندگان، داوران و مسئولین انتشار نشریه موظف به رعایت منشور و موازین اخلاق پژوهش مصوب "معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری" در تمامی مراحل اخذ تا انتشار و دریافت بازخوردهای مربوط به انتشار اثرات علمی نشریه هستند.
رفتارهای غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی
در صورت اطمینان از حصول وقوع رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی به شرح یکی از موارد زیر در هر مرحله از مراحل انتشارِ اثر از قبیل ارسال، مکاتبه، داوری، ویرایش، چاپ یا پس از آن مسئولین نشریه از حق برخورد قانونی با اثر تولیدی یا پدیدآورندگان آن برخوردار هستند.
- جعـل داده‌ها: گزارش مطالب غیرواقعی و ارایه داده‌ها یا نتایج مصنوعی ساختگی به عنوان نتایج آزمایشات، مطالعات تجربی، یافته‌های اثر، ثبت مفاد یا نتایج غیرواقعی، جابه‌جایی و دخل و تصرف نابه‌جا، که آن اثر را از واقعیت میدان واقعی‌اش دور می‌سازد.
- تحریف داده ها: دست‌کاری در، حذف بخشی از یا تغییر در فرآیند جمع‌آوری داده‌ها، ثبت و ارائه نتایج پژوهش به منظور پنهان‌سازی واقعیت‌های بزرگ‌تر و بزرگ نمایی نتایج پژوهش در راستای اهداف خاص یا تردید در ارایه نتایج است.
- سرقـت ادبـی: اقتباس غیرمجاز از اثر، ایده و عبارات نویسندگان دیگر، رونوشت برداری در بیان اندیشه ها، شباهت‌های ساختاری در نوشتار یا انتساب ایده ها و نتایج دیگران بدون ارجاع مناسب یا معرفی آن به عنوان اثر پژوهشی اصیل علمی است.
- اجـاره علـمی: نویسنده فرد دیگری را برای انجام پژوهش به کار گیرد و پس از پایان پژوهش، با دخل و تصرف اندکی آن را به نام خود به چاپ رساند.
- انتساب غیرواقعی: انتساب غیرواقعی نویسنده به مؤسسه، مرکز، گروه آموزشی یا پژوهشی است که نقشی در اصل پژوهش مربوطه نداشته است.
- تقلب در اصالت: ارسال مجدد مقاله، انتشار هم پوشان، افزودن مؤلف افتخاری و حذف مؤلف واقعی اثر از مصادیق آن هستند.
مسئولیت پدیدآورندگان اثر
- مقاله ارسالی باید به صورت یک مستندِ علمی کامل و منسجم، با رعایت کامل استانداردهای نشریه و مطابق با زمینه تخصصی نشریه تدوین گردد.
- مقاله به عنوان اثر علمی باید برخواسته از پژوهش اصیل نویسندگان باشد و هرگونه برداشت و استفاده از سایر پژوهش‌های موجود، با ذکر نام منبع و تاریخ انتشار آن مطابق قواعد نگارش و ضوابط نشریه آدرس دهی شود. انتشار نتایج پژوهش در مقاله باید با درج دقیق یافته‌ها و رعایت صداقت انجام پژوهش و درج مجموعه داده‌های مورد استفاده، به صورت اصولی و صحیح صورت گیرد.
- نویسندگان موظف به رعایت اخلاق و اطلاع از صحت مفاد و اطمینان از دقت درج نتایج اثر علمی خود هستند. هرگونه مسئولیت در صحت انتشار و دقت درج مفاد مقاله، بر عهده نویسندگان آن اثر علمی است و چاپ مقاله در نشریه به معنی تأیید مطالب آن در زمان انتشار و پس از آن توسط مسئولین نشریه نیست.
- نویسندگان موظف به خودداری از "رفتارهای غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی"در تمامی مراحل نشر از اقدام به انتشار تا پس از آن مطابق مفاد "تعاریف رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی" هستند.
- نویسندگان از حق "ارسال مجدد" اثر خود جهت نشر برخوردار نیستند. کل مقاله و یا بخشی از آن نباید در هیچ مجلد علمی دیگر به صورت مستقیم به زبان اصلی و یا ترجمه آن در داخل یا خارج از کشور چاپ شود یا در فرآیند داوری و انتشار علمی قرار گیرد.
- نویسندگان از حق "انتشار هم‌پوشان" در قالب انتشار سوابق یافته‌های اثرات علمی خود با تغییرات نامتعارف در قالب ارایه اثر علمی جدید برخوردار نیستند.
- نویسندگان موظفند درصورت درج مطالب پژوهش‌های دیگر در اثر علمی خود، نسبت به ارجاع و آدرس دهی دقیق آن‌ها، با کسب اجازه از پدید آورندگان آن اثر (مطابق ضوابط قانونی) و رعایت قواعد و ضوابط نگارش نقل قول، اقدام کنند.
- نویسنده مسئول مقاله باید نسبت به درج نام و مشخصات تمامی پدیدآورندگان اثر اقدام کند و از درج نام‌های مجازی که اثری در تولید آن مقاله نداشته‌اند و حذف نام‌هایی که در پژوهش موثر بوده اند خودداری ورزد.
- نویسنده مسئول مقاله باید نسبت به اطلاع رسانی مفاد و مندرجات مقاله به تمامی نویسندگان و پدیدآورندگان آن اثر اقدام کند و از توافق در درج مفاد و جایگاه پدید آورندگان در مستند نهایی اطمینان حاصل کند.
- نویسندگان در صورت اقدام به ارسال و انتشار مقاله موظف به کسب نظر و جلب رضایت افراد یا موسسات پشتیبان مالی و غیرمالی ذی الحق در تولید اثر با معرفی و ذکر مشخصات آن‌ها هستند.
- پدیدآورندگان اثر و نویسندگان موظفند در هر مرحله از انتشار علمی اثر خود از اقدام به ارسال تا پس از نشر، هرگونه خطا و بی‌دقتی در درج مفاد و مشخصات مقاله را به مسئولین مربوطه نشریه اطلاع دهند و اقدام مقتضی نسبت به پذیرش مسئولیت در قالب رفع خطا و اصلاح آن تا بازپس گیری مقاله را مطابق نظر مسئولین نشریه انجام دهند.
- از نویسندگان انتظار می‌رود پس از انتشار علمی مقاله، نسبت به ارایه نمونه ها، اطلاعات و نتایج یافته‌های خود در مقابل انتقادات و سؤالات احتمالی خوانندگان نشریه پاسخگو باشند.
- پدیدآورندگان اثر و نویسندگان موظف هستند که نسبت به اطلاع رسانی هرگونه خطرات احتمالی زیست محیطی به واسطه پژوهش خود را به صورت واضح و شفاف در مقاله انتشاری اقدام کنند.
مسئولیت داوران اثر
- داور با بررسی کیفی، محتوایی و علمی مقالات، در جهت تولید و ثبت یک اثر علمی به سردبیر و اعضای هیات تحریریه نشریه مساعدت و یاری می‌رساند و از این طریق به بهبود، ارتقای کیفی و محتوایی و تثبیت مقالات نویسندگان کمک می‌کند.
- داور انتخابی دارای سابقه فعالیت داوری با نشریه باید پس از بررسی خلاصه مقاله ارسالی برای داوری، سردبیر نشریه را از تصمیم خود در مورد پذیرش یا عدم پذیرش فرآیند داوری (به دلایل گوناگون مانند خارج از حوزه تخصص و فعالیت علمی خود، مشکلات داوری، کمبود وقت و غیره) مطلع سازد و انتظار می‌رود درصورت عدم پذیرش فرآیند داوری، سردبیر نشریه را در فرآیند انتخاب داورهای جایگزین کمک کند.
- داور انتخابی باید از نظر حرف‌های در حوزه موضوعی مقاله ارجاعی صاحب نظر و متخصص باشد. همچنین از پذیرش موضوعات خارج از حوزه- فعالیت یا توان علمی خود و یا مخالف نظرات اصولی خویش که در آن فاقد رفتار منصفانه است خودداری کند.
- داور انتخابی نباید در جهت حفظ منافع افراد، مؤسسات و شرکت‌های خاصی نسبت به پذیرش و بررسی مقالات ارجاعی اقدام کند. همچنین نباید داوری مقالاتی که در انجام آن، تجزیه و تحلیل نتایج یا نوشتن مفاد آن مشارکت داشته است را تقبل کند.
- داور انتخابی رسمی دارای سابقه فعالیت داوری با نشریه موظف است درصورت پذیرش داوری مقاله، در قالب ساختار مستندات مورد نظر نشریه یا طبق قواعد رسمی، نظرات علمی و تخصصی اصلاحی خود را به طور واضح و روشن و با ارایه شواهد و مدارک لازم در مهلت زمانی تعیین شده به سردبیر مجله جهت تصمیم‌گیری و به نویسندگان جهت اطلاع ارسال کند. ضمنا باید از اعمال نظر شخصی و سلیقه ای در فرآیند داوری اجتناب ورزد.
- داور انتخابی موظف به حفظ محرمانه مفاد مقالات و مستندات مربوطه آن است که باید از افشاء مفاد و جزئیات آن خودداری کند و از مفاد آن له یا علیه نویسندگان در راستای انتقاد یا بی اعتبارسازی آن‌ها استفاده نکند.
- داور انتخابی در صورت داوری باید نسبت به اطلاع از سوابق پژوهشی موضوع و آدرس‌دهی آن‌ها در مقاله اطمینان داشته باشد و نویسنده یا نویسندگان را از پژوهش‌های انتشاریافته مرتبط با موضوع مقاله مطلع سازد.
- داور انتخابی حق سپردن فرآیند داوری به فرد دیگر در خارج از ساختار و ضوابط نشریه و بدون اخذ مجوز از سردبیر نشریه را ندارد و از اجازه ارتباط مستقیم با نویسندگان مقالات درفرآیند داوری برخوردار نیست.
